- Βαβυλώνα
- (Μπαμπ-ίλι ασσυρο-βαβυλωνιακά, Κα-ντιγκίρρα [πύλη του Θεού] σουμερικά, Βαβέλ εβραϊκά). Πρωτεύουσα της αρχαίας Βαβυλωνίας. Τα ερείπιά της βρίσκονται κοντά στη σημερινή πόλη Αλ-Χίλα (268.834 κάτ.), πρωτεύουσα της επαρχίας Μπαμπίλ (Βαβυλώνα) (5.603 τ. χλμ. 1.221.100 κάτ.) του Ιράκ. Οι ανασκαφές Γερμανών αρχαιολόγων επέτρεψαν την αναπαράσταση του σχεδίου της πόλης, όπως ήταν στην εποχή του Ναβουχοδονόσορ (605-562 π.Χ.). Πληροφορίες όμως για τη Β. έχουμε από το πρώτο μισό ακόμα της 3ης χιλιετίας π.Χ. . Σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων από την αρχαία πόλη βρέθηκαν ερείπια ενός οικοδομήματος με πλατύσκαλα ύψους 50 μ., που μπορούν να υποβάλουν την ιδέα του βιβλικού πύργου της Βαβέλ. Η πόλη απέκτησε πρώτη φορά μεγάλη πολιτική δύναμη υπό την αμοριτική δυναστεία, της οποίας ονομαστότερος βασιλιάς υπήρξε ο Χαμουραμπί (1728-1686 π.Χ.) και για δεύτερη φορά με τη χαλδαϊκή δυναστεία, την οποία κατέλυσε ο Κύρος ο Μέγας το 539 π.Χ. Το 323 π.Χ. την κάνει πρωτεύουσα του κράτους του ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος και πέθανε εκεί τον ίδιο χρόνο. Η Β. γνώρισε περίοδο παρακμής κάτω από την κυριαρχία των Σελευκιδών, οι οποίοι της στέρησαν για πάντα τον ρόλο της πρωτεύουσας. Το 126-125 π.Χ. η πόλη κατακτήθηκε και πυρπολήθηκε από τον Πάρθο σατράπη Ευήμερο και δεν ανορθώθηκε ποτέ πια από την καταστροφή που έπαθε. Βλ. λ. Βαβυλώνιοι.
Το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου συνδέθηκε και με τη Βαβυλώνα, καθώς σε αυτή την πόλη πέθανε ο μεγάλος στρατηλάτης το 323 π.Χ.
Διάγραμμα της Βαβυλώνας, κατά την τελευταία βαβυλωνιακή περίοδο, καταρτισμένο σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα που προέκυψαν από τις ανασκαφικές έρευνες. 1. Εζαγκίλ 2. Πύργος 3. Ναός του Μaρντούκ 4. Ιερό 5. Ναός της Νινμάχ 6. Οχυρό 7. Ελληνικό θέατρο 8. Πύλη Ζαμπέμπα 9. Πύλη Ένλιλ 10. Ναός της Μινούρτα 11. Ναός του Γκουλά 12. Ναός του Σάμας 13. Νέα πόλη 14. Κήποι 15. Ναός του Άνταντ 16. Ναός της Μπελίτ Νίνα 17. Βόρεια Ακρόπολη 18. Μουσείο 19. Οχυρό Α. Ευφράτης Β. Διώρυγες Γ. Τείχη
Dictionary of Greek. 2013.